Hoe keek men naar de zon, de maan en de planeten in de middeleeuwen? En wat was de plaats van onze aarde daarin? Dat is prachtig te zien op de middeleeuwse hemelkaart: De Spherea Mundi. Deze kaart is in vele varianten in manuscripten en incunabelen terug te vinden. Marius tekende zo’n kaart, op basis van voorbeelden van rond 1400.
Deze kaart toont de aarde en het heelal, grotendeels volgens het geocentrisch wereldbeeld van Plotemaeus. Deze visie werd in middeleeuws Europa bekend door het boek ‘Spherea Mundi’ van de Engelse sterrenkundige Johannes de Sacro Bosco, uit ca. 1230.
Te zien is de Aarde in het centrum van het heelal, met daaromheen de 7 bewegende hemellichamen (Maan, Mercurius, Venus, Zon, Mars, Jupiter en Saturnus) en tenslotte het firmament van vaste sterren.
Een bekend Nederlands boek waarin dit schema is opgenomen is ‘Der Naturen Bloemen ‘ van Jacob van Maerlant. Naast in natuurkundige geschriften kom je de hemelkaart met cirkels tegen als illustratie bij het scheppingsverhaal.
Middeleeuwse manuscripten met een afbeelding van de Spherea Mundi:
