KennemerKunstgilde

Kunst & Cultuur in de Late Middeleeuwen

Het kasteel had dus een voorburcht, in de bronnen ‘Bolwerck’ geheten. Allereerst is het de vraag waar die voorburcht precies lag. In de rekeningen lezen we dat het Nieuwe Poorthuis via een brug is verbonden met het Bolwerck. Medemblik 1550Op de oudste plattegrond van Medemblik, die van Van Deventer uit 1550, zien we het kasteel (gestileerd) met de gracht er omheen en ten noorden daarvan een rechthoekig schiereiland. Het lijkt me zeer aannemelijk dat dat de locatie van het Bolwerck in de 15e eeuw was. Vergelijk het ook met de kaart van Van Deventer van Muiden en het Muiderslot.

Medemblik bolwerkenVolgens Ben Dijkhuis lag de oude voorburcht, voor het Oude Poorthuis, ten oosten van het kasteel (1), waar nu water is, en is het na een overstroming en dijkverlegging verplaatst naar de noordzijde. Het nieuwe Bolwerck aan de noordzijde zou een noordelijke brug richting de stad kunnen hebben gehad.(2) Geen onlogische gedachte. In de rekeningen spreekt men echter van een “weg die van de bolwerkbrug naar de dijk loopt”.
Dat kan prima (zie stippellijn) maar het kan ook betekenen dat het Bolwerck een poort met brug aan de oostzijde had, direct naar de dijk.(3) Het is, ook militair strategisch, zeer gangbaar dat je de hoofdburcht via een hoek van 90 graden over het Bolwerck moet benaderen. Ook hier is een vergelijking met de voorburcht van bijvoorbeeld het Muiderslot op z’n plaats.

Afbeelding:  Was de ingang van het Bolwerck aan de noord- of aan de oostzijde?

Verdediging
In de rekeningen staat beschreven dat men onderhoud pleegt aan de aarden wal op het bolwerk. Grond uit de gracht gebruikt men om de wal op te hogen. We nemen dus aan dat de voorburcht geen stenen schildmuur had maar een aarden omwalling, eventueel met een houten borstwering erop of ertegen. Over een eventueel poorthuis zijn geen gegevens. Het zou zeker een eenvoudige houten poort geweest kunnen zijn. Wel wordt melding gemaakt van een ‘waterboem’, een houten boom of hek over het water dat een eventuele doorvaart van bootjes tussen het bolwerk en de hoofdburcht moet voorkomen. (zie afbeelding)

Bauhuis
Op de voorburcht stonden twee boerderijen (bauhuizen). Er is sprake van twee stenen huizen met paardenstal, ossen- en koeienstal, een Hoenrekot, een Verckenskot, een Bergh (hooiberg) en een put met putgalg. De put was er voor 1430 blijkbaar nog niet. Er is, wat betreft de locatie van de boerderijen, sprake van ‘beneden in het bolwerk’ en ‘boven in het bolwerk’. Hoe moeten we dit interpreteren?

En dan nu, op naar de Hoofdburcht